Tesbihi Oluşturan Parçalar

360 derece fotoğrafı görmek için lütfen tıklayın

TESBİHİ OLUŞTURAN PARÇALAR

Tane / Habbe   :  Ana unsurlardan biri olan ve yapımı beceri, ustalık isteyen genellikle kürevî (küresel, yuvarlak), beyzî (elipsoidal), şalgamî, silindirik şekillerinde çeşitli malzemelerden yapılmış ortası delikli boncuklardır. Çok yüzlü kristal gibi fasetalı ya da farklı estetik biçimlerde oymalı, değişik formlarda,daha fantezi biçimlerde olanları da vardır. Tanelerin çapı genellikle 4-11 mm arasındadır. Bunun yanında iri taneli olanlar genellikle sadece koleksiyon amaçlı yapılmıştır. Küçük taneli olanlar ise “Zenne- Kadın Tesbihi” denir.

Nişane / Durak  : Müezzin olarakda isimlendirilir. Tesbihin parçalarından biri durak (ya da nişâne) diğeri ise pul’dur. Durak ya da nişâne 99’luk tesbihlerde 33. ve 66. tânelerden sonra konulan ve dışa doğru sarkan özel şekilli parçalardır. Bunlar 99’luk taneli tesbihleri 3 adet 33’lük kısma ayırırlar. 33’lük olanlarda ise durağın yerine pul olarak tabir edilen küçük yassı, mercimeğe benzer iki tane alır. 33’lük olanlarda yassı bir parça olan pulu “Pençe-i Âl-i Abâ”ya yâni Hz Peygamber’in Ehl-i Beyti’ne ve İslamın 5 şartına delâlet etmek üzere imâmeden itibâren her iki yanda 5., ve 99’luk tesbihlerde de Oniki İmâm”a delâlet etmek üzere imâmeden itibâren her iki yanda 12. tânelerden sonra koyarlar. Bu âdetin dışında, pulları 7. yada  da 11. tânelerden sonra koyanların sayısı fazladır. Pullar 11’e konulduğunda 33’lük tesbihi 3 adet 11’lik kısma ayırırlar, tesbihatı kolaylaştırır.

İmame  : Sanatkarın sanatını sergileyen en önemli parçası, tânelerin dizili olduğu ipin iki ucunun buluştuğu yerdeki parça imâme‘dir. Zarif görünmesini sağlamak üzere genelde tane uzunluğundan 4 ila 6 misli daha uzun yapılır. Boğumlarında hareket edebilen halkalar bulunabilir

Düğümlük  : İmâmenin altındaki iki delikten girip de üstündeki tek delikten çıkan ipleri düğüm tanesinden (düğümlük,takoz,kilit,fren) geçirildikten sonra düğümlenerek bu tanenin içine sıkıştırılır. Bu sayede düğüm gizlenir. İmamenin yukarı kaymasını engeller. 

Ara Taneler : Düğümlükten sonra ipe genellikle 3 adet tane daha eklenir, bu tanelere ara tane veya küçük taneler adı verilir.

Sikke / Ara parça :  Zamanımız Ustaları bâzı modellerde imâmeden sonra, hâtimeden önce birer de Mevlevî Sikkesi veya lale şeklinde  parça ilâve etmektedir.

Tepelik / Hatime : İki ucu burulmuş olan ipin bittiği yere hâtime (ya da tepelik) denilen, şekli tânelerinkinden Ustanın san’atini sergileyen , imameyle uyumlu farklı bir parça ilâve edilir.

Çivi  : Hâtimenin üstündeki deliğe tıpatıp oturan, çivi denilen ve alt tarafı delikle aynı şekle sahip olan kısım ise ipin iki ucunun bağlanıp, sıkıştırıldığı kilit noktasıdır. 

Kamçı / Püskül : Bâzı modellerin ucuna ( imameden sonraki kısım) ibrişimden, ipekten, gümüş ya da altın tellerden yapılmış bir püskül takılır ki buna da kamçı denilmektedir.

Tesbihi oluşturan parçaları elimizden geldiğince tanımlamaya çalıştık. Tesbih nasıl yapılır ? Bilgi için lütfen tıklayınız.

** İçeriğin düzgün görüntülebilmesi için adobe shockwave eklentisinin bilgisayarınızda yüklü olması gereklidir.